DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİNDE EŞDEĞER EŞYA (ÖNCEDEN İHRACAT) ve ÖNCEDEN İTHALAT DURUMUNDA AYNİYET TESPİTİ
Eşdeğer eşya; dahilde işleme rejimi kapsamında işlem görmüş ürünün elde edilmesinde ithal eşyasının yerine kullanılan ve ithal eşyası ile asgari 8 (sekiz)’li bazda gümrük tarife istatistik pozisyonu, ticari kalite ve teknik özellikleri itibarıyla aynı kalite ve nitelikleri taşıyan serbest dolaşımda bulunan eşyaya denir. İthal eşyasının şartlı muafiyet sisteminde ithal edilmesinden önce, eşdeğer eşyadan elde edilmiş işlem görmüş ürünün ihraç edilmesine ise önceden ihracat denir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi’nin özel şartlar kısmında ithal edilen maddenin ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanıldığına ilişkin, ya da işlem görmüş ürünün eşdeğer eşyadan elde edildiği durumda, eşdeğer eşya ile eşdeğer eşya karşılığı yapılan ithalatın asgari sekizli bazda gümrük tarife istatistik pozisyonu (tarım ürünleri için bu tespit münhasıran on ikili bazda gümrük tarife istatistik pozisyonuna göre yapılır), ticari kalite ve teknik özellikleri itibariyle aynı olduğu ve işlem görmüş ürün bünyesinde kullanıldığına ilişkin gümrük idarelerince ayniyet tespiti yapılmaktadır.
Şayet belge taahhüt hesabının kapatılmasında ayniyet tespiti gerekiyorsa bu tespitlerin yaptırılmasından doğrudan belge sahibi firmalar sorumludur.
Firmalarca bu tespitin yapılmasının talep edilmesi durumunda; gümrük idarelerince, hat ve muayene kriterlerine bakılmaksızın, aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır:
Eşdeğer eşya kullanımı (önceden ihracat) ve ihraç eşyasının ithal eşyasından elde edilmesi (önceden ithalat);
– İhraç eşyasından (önceden ithalatta ithal eşyasından) numune alınması,
– Numune alınması mümkün olmayan eşyanın, tanınmasına yarayacak özelliklerini ve gerek görülmesi halinde fotoğraflarını içeren bir tutanakla tespitinin yapılması,
– Ekspertiz raporu düzenlettirilmesi,
– Laboratuvar tahlili yaptırılması,
suretiyle, ayniyet tespit usullerinden birinin belirlenerek eşdeğer eşyanın ticari kalite, teknik özellik ve 8’li bazda GTİP’i tespit edilir, önceden ithalat durumunda ise gerekli tespit işlemleri yapılır ve yapılan ayniyet tespitine ilişkin Tespit Tutanağı düzenlenir.
İthalat gümrük idaresince de eşdeğer eşya karşılığı ithali yapılan eşyanın eşdeğer eşya ile ticari kalite, teknik özellik ve 8 li bazda GTİP uyumuna ilişkin tespitlerin yapılması ve yükümlüsünce ibraz edilen Tespit Tutanağında yer alan bilgiler ile karşılaştırılmak suretiyle ithalata izin verilir.
Önceden ithalat durumunda ise ihracat gümrük idaresince ithal eşyasının ihracı yapılan işlem görmüş ürün bünyesinde kullanıldığının yukarıda belirtilen usullerden birine göre belirlenmesi ve yükümlüsünce ibraz edilen Tespit Tutanağında yer alan bilgiler ile uyumlu olup olmadığının kontrolü yapılır.
Kısa bir örnekle açıklayacak olursak:
Demir-Çelik sektöründe faaliyet gösteren şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde Dahilde İşleme İzin Belgesine sahip ve söz konusu belge kapsamında ithal eşyasının yerine eşdeğer eşya kullanma hakkı bulunan A firması, aşağıda tarife yazımı gösterilen
7201.20.00.00.11
Demir ve çelik
Dökme demir (pik demir) ve aynalı demir (kütle, külçe, blok veya diğer ilk şekillerde):
– Ağırlık itibariyle % 0,5 den fazla fosfor içeren alaşımsız dökme demir
– – Ağırlık itibariyle % 1 veya daha az silisyum içerenler
Dökme demir malzemesini ithal etmek yerine, 8 (sekiz)’li bazda 7201.20.00.GTİP’li, ticari kalite ve teknik özellikleri itibarıyla aynı kalite ve nitelikleri taşıyan serbest dolaşımdaki eşyayı (eşdeğer eşyayı) kullanabilir.
Dolayısıyla birebir aynı eşya olmasa bile;
7201.20.00.00.12 GTİP’li – – Ağırlık itibariyle % 1` den fazla silisyum içerenler tanımındaki dökme demir i de eşdeğer eşya olarak kullanabilecektir.
Eşdeğer eşya kapsamındaki dökme demirden önceden numune alınarak, gerek görülürse de fotoğraflanıp tutanağa bağlanarak ve/veya laboratuvar tahliline tabi tutularak ayniyet tespiti yapılır. Ekspertiz raporu düzenlettirilebilir. Bu malzemeler işlem görmüş ürün bünyesinde kullanıldıktan sonra ayniyet tespit tutanağı ve ekspertiz raporuna istinaden karşılaştırma yapılarak belgede izin verildiği şekilde kullanımın gerçekleşip gerçekleşmediği incelenerek işlem sonuçlandırılır.
Şahin KARATAŞ
13.04.2025