İkincil İşlem Görmüş Ürünlerin (Dahilde İşleme Rejimi Katı İthalat) Vergilendirmesinde Seçimlik Hak
Tanım:
Dahilde işleme rejimi (DİR); serbest dolaşımda olmayan eşyanın, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın geçici olarak ithal edilmesidir.
Elde edilmesi amaçlanan asıl işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmak üzere (dahilde işleme rejimi kapsamında) ithal edilen ürünlerin işlenmesi sonucunda elde edilen asıl işlem görmüş ürün dışındaki ürünlere, bir başka deyişle elde edilen yan ürünlereikincil işlem görmüş ürün (İİGÜ) denir.
Vergilendirme Esası:
Gümrük Kanununun 115. maddesi uyarınca, işleme faaliyetleri sonucunda, asıl işlem görmüş ürünlerle birlikte ikincil işlem görmüş ürünlerin elde edilmesi ve bu ikincil ürünlerin serbest dolaşıma sokulması halinde ithalat vergileri; asıl işlem görmüş ürünün ihraç edilen kısmı oranında ikincil işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurları esas alınarak hesaplanır.Ancak, izin hak sahibi, bu ürünlere ilişkin vergilerin 114. maddede belirtilen usule göre tahakkukunu talep edebilir. Yani talep halinde, gümrük vergileri, ithal eşyasının dahilde işleme rejimine ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurları göz önünde bulundurularak hesaplanır.
Kabul Edilen Belgeler:
Bununla birlikte; vergilendirmenin Kanun’un 114’üncü maddesine göre yapıldığı durumda,İİGÜ’nün elde edilmesinde kullanılan ithal eşyasının ithali aşamasında gümrük idaresine ibraz edilen ve bu eşyanın serbest dolaşım statüsünü tevsik eden A.TR Dolaşım Belgesi ile ithal eşyasının Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi veya Serbest Ticaret Anlaşması çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması için kullanılan Form A Belgesi veya EUR 1 Dolaşım Sertifikası gibi menşe ispat belgeleri, İİGÜ için de aynı tercihli tarife uygulamasından faydalandırılmak üzere dikkate alınır.
Vergilendirmenin Kanun’un 115/1’inci maddesine göre yapıldığı ve İİGÜ’nün üretiminde kullanılantüm ithal girdilerin aynı tercihli tarife uygulamasından faydalandığı durumlarda, bu ithal girdilerin ithali aşamasında gümrük idaresine ibraz edilen söz konusu belgeler de kabul edilmekle birlikte, İİGÜ’nün üretiminde kullanılan tüm ithal girdilerin aynı tercihli tarife uygulamasından faydalanmadığı durumlarda, ithal girdilerin ithali aşamasında gümrük idaresine ibraz edilen söz konusu belgeler, İİGÜ için ithalat vergilerinin hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır.
Sonuç Olarak;
Gümrük Kanunu, yükümlüye ikincil işlem görmüş ürünlerinin serbest dolaşıma girişinde, gümrük vergilerinin hesaplanmasını (vergilendirme unsurlarının esas alınmasını) talep edebileceği tarih konusunda iki seçimlik haktan oluşan bir durum belirlemiştir. İİGÜ’in serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmak istenmesi halinde; vergilendirme unsurları itibariyleyükümlü lehine olan tarihin seçilebilmesine olanak tanındığı gibi, İİGÜ’in elde edilmesinde kullanılan girdilerin ithali aşamasında ibraz edilen belgelerin de kabulüne imkan tanınmıştır.
Şahin KARATAŞ
Ticaret Müfettişi
