Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası YYS Aeo Avantajları
Yetkilendirilmiş yükümlü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür. YYS sahibi firmalara sağlanan bu kolaylıklar, firma maliyetlerinin azaltılmasına, işlemlerin daha az prosedürle çok daha hızlı yapılmasına imkân sağlar. YYS sahibi firmalara sağlanan avantajlar şunlardır:
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, faydalanmalarına izin verilir:
a) Eksik beyan usulü: Bilindiği üzere firmalar gümrük işlemlerini gerçekleştirirken beyannameye eklemesi ve ilgili rejim hükümleri gereğince ibraz etmesi gereken belgeler bulunmaktadır. Normal şartlarda bu belgeler sunulmadan gümrük işlemleri tamamlanmaz. Ancak YYS sahibi firmalar aşağıda sayılan belgelerin bir ya da daha fazlası beyannamenin tescilinden sonra temin edilmek üzere beyanda bulunabilir.
– Fatura
– A.TR Dolaşım Belgesi
– Menşe ispat belgeleri
– Teslim şekli gereği ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi
– İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde ibrazı gereken işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu
b) Kısmi teminat uygulaması: Gümrük antrepo, gümrük kontrolü altında işleme ve geçici ithalat rejimlerine tabi tutulan eşya için teminat alınması öngörülen durumlarda, sertifika sahibi kişilerden, talep etmeleri halinde, ithalat vergilerinin yüzde onu oranında teminat alınır. Yine YYS sahipleri, dahilde işleme rejiminde %1 oranında indirimli teminat verme hakkına sahiptir. Ancak, ÖTV Kanunu ekindeki (I) sayılı listede yer alan eşyalar için kısmi teminat uygulanmaz.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanmalarına, talep etmeleri ve o uygulamaya ilişkin ilgili ek koşul veya koşulları da sağlamaları halinde izin verilir:
a) Götürü teminat uygulaması: Götürü teminat uygulaması, eşyanın gümrük vergilerinin teminata bağlanmasını gerektiren bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulduğu durumlarda, bu uygulamadan yararlanacak kişi için belirlenmiş tutardaki teminatın, her işlem için ayrı ayrı teminat verilmeksizin, teminata bağlanması gereken tutardan bağımsız olarak ve herhangi bir düşüm yapılmaksızın bir yıl süreyle kullanılabilmesini ifade eder. Özel Tüketim Vergisi Kanununun ekindeki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin kamu alacakları hariç, eşyanın gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin tüm kamu alacakları için geçerlidir.
b) Onaylanmış ihracatçı yetkisi kapsamında:
–A.TR Dolaşım Belgelerini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmaksızın düzenleyebilme izni,
–Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR. MED fatura beyanı düzenleyebilme izni,
–İhracatta yerinde gümrükleme izni: Eşyayı ihracat gümrük müdürlüğüne sunmaksızın ihraç işlemlerini ilgili bölge müdürlüğünce uygun bulunan tesislerde gerçekleştirmek üzere izin,
Verilebilmektedir.
c) İzinli gönderici yetkisi: Firmanın eşyayı hareket gümrük müdürlüğüne sunmaksızın transit işlemlerini kendi tesislerinde gerçekleştirmek üzere izin verilebilmektedir.
ç) İzinli alıcı yetkisi: Firmanın eşyayı varış gümrük müdürlüğüne sunmaksızın transit işlemlerini kendi tesislerinde sonlandırmalarına ve eşyanın alıcısı tarafından bu tesislerde ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesine izin verilebilmektedir.
d) İthalatta yerinde gümrükleme izni: Firmanın eşyayı ithalat gümrük müdürlüğüne sunmaksızın ithal işlemlerini uygun bulunan izin kapsamındaki firma tesislerinde gerçekleştirmek üzere izin verilebilmektedir. Bu uygulamadan YYS-I sahibi firmalar yararlanabilmektedir.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine beyanın kontrolüne ilişkin aşağıdaki kolaylaştırmalardan ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:
a) Yeşil hat uygulaması: Yetkilendirilmiş Yükümlülerin beyannameleri genellikle yeşil hat kriterine göre işlem görür ve gümrük beyanı kapsamındaki eşya belge kontrolüne veya fiziki muayeneye tabi tutulmaz.
b) Beyannamenin belge kontrollerine tabi tutulması halinde kontrollerin yapılmasında öncelik tanınır.
c) Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde muayenede öncelik tanınır.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkışta aşağıdaki emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:
a) Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı: Gümrük Yönetmeliğinin 10 no.lu ekinde belirtilen azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verilebilir.
b) Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin azaltılması ve bu kontrollerin öncelikle yapılması: Sertifika sahiplerine ait ihracat veya ithalat eşyası ile eşyanın taşınmasında kullanılan sertifika sahiplerinin denetimindeki araçlar, Türkiye Gümrük Bölgesine eşya girişi ve çıkışı sırasında yapılan özet beyana dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerine sertifika sahibi olmayan kişilere ait eşya ve araçlara göre daha az tabi tutulurlar.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, izinli gönderici yetkisine sahip olmaları koşuluyla, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı uygulamasından yararlanma izni verilir: 01.06.2019 tarihi itibarıyla Kapıkule Gümrük Müdürlüğü’nde başlatılan uygulamada; izinli gönderici yetkisine sahip firmaların, kendi tesislerinden veya ihracatta yerinde gümrükleme sahibi firmaların tesislerinden yapacakları taşımalar için öncelikli sınır geçişi uygulaması başlatılmıştır.
DİĞER KOLAYLIKLAR
Emsal Tahlil Raporunda Sağlanan Kolaylık:
Gümrük Yönetmeliğinin 196/1-a bendinde belirtilen eşya hariç, ithalinde süreklilik bulunan, göndericisi, alıcısı ve menşei aynı eşyanın, özelliklerini belirleyici belgelerinde ve bu belgeler ile eşya üzerinde bulunan ayırt edici ibarelerde farklılık bulunmaması ve beyanname tescil tarihi itibarıyla en fazla bir yıl öncesine dayanan tahlil raporunun tarih ve sayısının beyannamenin 44 no.lu kutusunda beyan edilmesi halinde, daha önce yapılan tahlile itibar edilerek yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez. Bununla birlikte, Gümrük Yönetmeliğinin 196/1-a bendinde yer almasına rağmen, 39.01 ila 39.15 tarife pozisyonlarında dökme gelen eşyanın yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip olanlar tarafından ithalinde, aynı bentte belirtilen özellikleri taşıyan ve beyanname tescil tarihi itibariyle en fazla altı ay öncesine dayanan bir tahlil raporu ibraz edilmesi halinde buna itibar edilir.
Antrepoda Eşya Devrinde Kolaylık:
Gümrük antrepolarında depolanan eşya satış suretiyle başkasına devredilebilir. Ancak gümrük antrepolarında depolanan solvent ve baz yağın satış suretiyle devrine, devralan tarafından serbest dolaşıma sokulacak olması durumunda izin verilmez. Bununla birlikte; devralanın yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne sahip olması ve ilgili Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüklerince yıllık kontroller sonucunda Gümrük Yönetmeliğinin 333/5. fıkrasının (b) ile (ç) bentlerindeki koşulların sağlandığının tespit edilmesi halinde gümrük antrepolarında depolanan solvent ve baz yağın satış suretiyle devri mümkündür.
Depolama Kolaylığı:
Gümrüklü depolarda her beyanname kapsamı eşya ayrı bir parti teşkil etmek üzere istif edilir. Bir beyanname kapsamı arasında çeşitli cins eşya varsa bunlar da ayrı ayrı istif olunur. Ancak yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahipleri tarafından işletilen antrepolarda, gümrük idaresinden izin alınması gerekmeksizin farklı beyanname muhteviyatı eşya bir arada istiflenmek suretiyle depolanabilir.
Geçici İthalatta Süre Uzatımı:
Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi olan yükümlüler tarafından kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan ve Gümrük Yönetmeliği 380/3. fıkra kapsamına girmeyen eşyanın yirmi dört aydan daha uzun süre kullanımının söz konusu olduğu durumda, rejime giriş gümrük idaresince geçici ithalat izin süresi dokuz ay uzatılır. Süre uzatımı sonunda, geçici ithal eşyasının Türkiye Gümrük Bölgesinde kullanımının devam ettiği durumda, gümrük idaresine yeni bir izin başvurusunda bulunulur, gümrük idaresince geçici ithal eşyasının rejim altında kalma süresi azami yirmi dört ay olarak belirlenir ve bu durumda eşyaya rejim hükümleri yeniden uygulanır.
Gümrük Müşavirlik Hizmetinde Kolaylık: Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi firmaların ihracat işlemleri için Asgari Ücret Tarifesindeki ücretlerde %25 oranında indirim uygulanabilmektedir.
Tüm bu kolaylıklarla birlikte gerek uygulama gerekse ikincil düzenlemelerle de Yetkilendirilmiş Yükümlülere çok çeşitli imkan ve kolaylıklar tanınmaktadır. Burada gümrük idaresi güven duyduğu firmaların gümrük işlemlerini asgari maliyet ve bürokrasi ile çok daha hızlı ve avantajlı tamamlamalarına olanak sağlamaktadır.
Şahin KARATAŞ
Ticaret Müfettişi
KAYNAK
4458 sayılı Gümrük Kanunu
Gümrük Yönetmeliği
Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği
Gümrük Müşavirliği ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Asgari Ücret Tarifesine İlişkin Tebliğ
